Nkuba nzikiza nti nnina ebisaanyizo by'okuwandiika ebikwata ku byobulamu bw'obwongo mu Luganda, era sirina bukakafu bw'amawulire oba ebyokugerageranya ebituufu eby'essomero. Naye, nsobola okugezaako okuwandiika ebimu ebikwata ku mbeera y'obulamu bw'obwongo mu ngeri eyabulijjo, nga nkozesa Oluganda.
Obulamu bw'obwongo Obulamu bw'obwongo kikulu nnyo mu bulamu bw'omuntu. Kitegeeza engeri omuntu gy'alowooza, gy'awulira era gy'eyisa. Bwe tuba n'obulamu obulungi obw'obwongo, tuba tusobola okukola obulungi mu mirimu gyaffe egy'enjawulo, okufuna enkolagana ennungi n'abantu abalala, n'okusanyuka mu bulamu bwaffe.
Tuyinza tutya okukuuma obulamu bw’obwongo obulungi?
Waliwo engeri nnyingi ez’okukuuma obulamu bw’obwongo obulungi:
-
Okwegezaamu: Kikulu okumanya engeri gy’owulira era n’ebiviirako enneewulira ezo.
-
Okukola emirimu egy’okuzannya: Okukola emirimu egy’okuzannya kiyamba okukendeza okweraliikirira n’okutya.
-
Okulya emmere ennungi: Okulya emmere ennungi kiyamba okukuuma obwongo n’omubiri nga buli bulungi.
-
Okwebaka obulungi: Okwebaka ekimala kiyamba obwongo okuwummula n’okukola obulungi.
-
Okwogera n’abantu: Okwogera n’ab’emikwano n’ab’oluganda ku bizibu byo kiyinza okukuyamba okuwulira obulungi.
Obubonero ki obulaga nti omuntu ayinza okuba n’obuzibu bw’obulamu bw’obwongo?
Waliwo obubonero obw’enjawulo obulaga nti omuntu ayinza okuba n’obuzibu bw’obulamu bw’obwongo:
-
Okukyuka mu nneeyisa oba mu ndowooza
-
Okweraliikirira ekingi
-
Obuzibu mu kwebaka
-
Okukyuka mu ndya
-
Okweyawula ku bantu
-
Obutayagala kukola mirimu gy’osanye okukola
Bw’olaba obubonero buno ku ggwe oba ku muntu omulala, kikulu okunoonya obuyambi okuva eri abasawo abakugu.
Obuyambi buyinza kufunibwa wa ku bizibu by’obulamu bw’obwongo?
Waliwo ebifo bingi omuntu gy’ayinza okufunira obuyambi ku bizibu by’obulamu bw’obwongo:
-
Abasawo abakugu mu by’obulamu bw’obwongo
-
Amalwaliro ag’enjawulo agakola ku bizibu by’obulamu bw’obwongo
-
Ebitongole eby’enjawulo ebikola ku bizibu by’obulamu bw’obwongo
-
Abasomesa n’abakugu abalala mu masomero n’amakolero
-
Enkiiko z’okuyamba abantu abali mu mbeera z’emu
Kikulu okujjukira nti okufuna obuyambi si kya nsonyi era kisobola okuyamba omuntu okufuna obulamu obulungi.
Engeri y’okuyamba omuntu alina obuzibu bw’obulamu bw’obwongo
Bw’oba olina omuntu gw’omanyi alina obuzibu bw’obulamu bw’obwongo, waliwo engeri ez’enjawulo ez’okumuyamba:
-
Okumuwuliriza awatali kumusala musango
-
Okumugamba nti oli wamu naye era omwagala
-
Okumukubiriza okunoonya obuyambi okuva eri abasawo abakugu
-
Okumuyamba okukola emirimu egy’okuzannya n’okukola ebintu by’ayagala
-
Okumukuuma nga tali yekka bw’oba olowooza nti ayinza okwekolako akabi
Kikulu okujjukira nti toli musawo, naye osobola okuba omukwano omulungi era n’okuyamba omuntu oyo okufuna obuyambi obw’abasawo.
Mu bufunze, obulamu bw’obwongo kikulu nnyo mu bulamu bw’omuntu. Kyetaagisa okukifaako era n’okunoonya obuyambi bwe kiba kyetaagisizza. Okukuuma obulamu bw’obwongo obulungi kiyinza okuyamba omuntu okusanyuka mu bulamu n’okukola obulungi mu mirimu gye egy’enjawulo.
Ebbaluwa ey’enkukunala: Ebiwandiiko bino bya kuwa kumanya kwokka era tebirina kutwaalibwa nga amagezi ga ddokita. Tusaba obuuze omusawo omukugu ow’obulamu bw’obwongo olw’okuluŋŋamizibwa n’obujjanjabi obutuufu.